Tuesday, December 27, 2011

Bishop Felix Lian Khen Thang on the First GZA Conference

Bishop Felix Lian Khen Thang
speech on the First GZA Conference held on

December 14-18 of 2011, Kawlpi, Zogam


Topa' sung ah sanggam U le Nau te
Sala 13 "Ahi zongh in, Misiangtho pen thu in a, ni khat in kum tawh kibang in a,
kum tul in ni khat tahw kibang hi a cihna, tuni in ah, a maleep hi ta hang..(kimuak ziahziah)...
cih ong phawk sak nuam ing

Tung sung khat pan piang hi ngeingei hang ee
Phualpi i tunma a, pawpi ah ih om khawm ngei ngai zongh nuam sa khin lua mahmah ingh.


Tua ahih leh, Tuni kei, Laisiangtho himun mat ding in ah, Mat. 6.33
Pasian' gam leh aman dikna zong masa un. Tua hi leh akisam na khempeuh te ong ki pe beh ding hi.

Kei' ii veina, van tung ah, Lukhu koi ci tan semsem theih ding. Kei Ka lei nunna ah mi le sa te' aading in ah bang mualsuang phut ding, cih hi phot hi.

Thugen siam, lasiam, teng, milian te, khangno te, sangnaupang te, sak a khang a te ki kai tuah in ah, i pilna te gawmtuah thei: - Term khat.... Intellectual abortion cih khawmg om hi ey; Pil mahmah na pi in zangh khia kei leh tua pilna pen, a phiatkhia, nau phiat mah tawh a kibangh hi. Talented person hi in ah, a talent te a zat theih kei le abortion, Siamna nei a i zat theih kei leh tua a si hi.

Tun ah pen, Dawi Mangpa haza khin hi. ToThum Pasian a um, Thuk Thum tung ah an huan in, eh huan in, anne in tui a dawn te, Khau Zangthum heek in Van pua in gan te a khih I Zogam ah, Dawi mangpa haza khin ding hi : - Tua kidawm un!

Pasian' deihna pen, kipawl khop na hi; Dawimangpa' deihna pen kikhen thaang na hi. Zawl thu kaal ah sialpi thawl thei hi. Tua na ki dawm mahmah un cih tua ong vai khak nuam ing.

Tua leh, Sian in khen hiam, Ziin in khen hiam? Nekkhawm huam, Puak khawm zaang, Sepkhaw liau, cih tawh a, a kalsuan ding i hi ta hi. Tun ah koi teng siiksan ding. GZA te kipawlkham ta, hih teng ah i Phualpi ding acre 10 hi ta ding, cidamna deihlua i hih man in ah, mobile phone hi nawn lo mobile clinic te, motor pai theih na ciang ciang ong ki taii ta ding, ong ki tung ta ding hi....

Pilana; i lunggulh gulh - Daniel te pilna i lunggulh te, solomon kumpi a pilna te, tuni in i khamtung mi te, i Zosuan tate' sungah, Tu in ah, khaici hoih bangin ah, ong ki vawh ta ding hi.
Tua ban ah, Eite'n tua bang hi kei- A Piangthak taktak te i hih ciangin ah, Spiritual gospel bek hi lo in a, Social gospel a sem ding hi ta hangh. I kha bek nosuak sak lo ding; i taksa te nosuak sak ding; i kiim i paam a om i luitui te, i singkungnote, thaang mualdawn a om i zoheisa te tawh a hi zongh in ah; I gamsa i vasa te tawh Pasian a phat khawmkhawm te ahi ding ... cihna gelna pi, tu in ah, vai tuamtuam gelna pi a kipan hi ta hangh... cih phawk sak nuam ing...


Tua ahih leh, tun ah gell ta, koi ah hi ding- Kei' deihna bang hi leh, kei bang, I Makaipi teng lak ah kei a nautum pen hi in ah, ong ki ngeeksak ding in ah; Ka deih bang ong gen ning: A hoih kei leh amau, ee.. ong hih ding hi cih muana lianpi hi.

"Jerusalem kulhpi ciang kiik ni" cih na ah;, Jerusalem kulhpi te a kician kiik ding ciang inah; Saltan ta, Babylonia khawng, Syria khawng a pai hang un- "Kileh kiik un" a cih ciang in ah; Hia teng a, Mipil mihau te kilehkiik nawn zenzen lo uhhi. The Green Bible'... green bible hi lo in ah, 'Greek Bible ong ong piankhiatna tua...

Ei bang a mi zawng mi ngau teng, meigong tagah teng, innmun logam a neilo teng, sum leh paai a nei lo teng kipawl in, Jerusalem Khua mah ah ong ki kaikhawm kiik uh hi. A kila lo, meigong tagah, piteek puteek teng tawh ong kimu kiik un ah, Tu a, Jerusalem khua, Kulhpi a ciangkiik ding pen, Mihau milian, mipil engineer te, sum le paai a nei te hi lo hi. Tua hih ma nin ah, prophet te'n ah a gen ciang un ah, 'Jerusalem Biakinnpi lam kii un' Haggai 1. Biakinnpi na lamkiik kei uh leh, an na neek neek uh hang', na gil uh vah ken teh! Tui na dawn dawn uh hang, na dangkeu pah tuam ken teh! Puanlum na silh uh hangin, na khua uh lum beek ken teh! Biak Innpi lam masa un! Tua hi!

I Biak Innpi koi mun ah lam ding, I Jerusalem Biakinnpi ban ah, Tun ah, Eite' ii biak innpi, Khasiangtho biakinnpi, Nang leh kei' ii biakinnpi gawmkhawm in, a lamkhawm ding te hi hangh.
A lam lai tak un ah, Langkhat lam ah tem tawi in ah, Langkhat lam tawh nasem hi, ci zen hi. Hazah,,, Jerusalem Kulhpi a kician teh, galte'n en khiinkhian den hi - "koici suksiak ding' . Laisiagntho siam te'n a gen ciangin ah, Jerusalem Khuapi pen, sawmval vei bangh a ki susia hi, , tuni dongh a... Ken ih Tedim pen, ci ni, I TEDIM pen, .Jerusalem , Zosuan tate'n Jerusalem Khuapi hisak ni! ..(kimuak ziahziah)...Ki pumkhatna kulpihte ciangkiik ni. I Zogam ah I 'TULPI' omna ding in, Tedim Khuamah, Siam kiik, Zuan kiik, Puah kiik ni,.. (khut kibeng ziahziah)... I Biak Inn khempeuh pen, Behtlem khua hi sak ni!...Topa Zeisu' suahna mun hi sak ta ni! I Lungtak tek ah, Topa Zeisu' Calvary singlamteh phut ta ni! ...cih tua ong hi sak nuam ing.

Tua ka cih ciang, 'tung ong kiik vou, Innpi Tullpi ding i cih ciangin ah, I sa sin i sa lung te. I Tulpi Pa kiang mah ah, va kholh ni! I sa ngawn te, i sa nguum te, i thausa te zongh, tua teng ah va koih ni! Ngamtawn i' i uite, i ngiate in zongh, a pu ngamtawn aading in- sa a nek uh ciang in a sin a lu teng khen buang...(khut kibet ziahziah)...Ngaihsun phapha lai ni,,, cih, Tua ong hanthawn nuam ing!

Tua ahih leh, Ei' aading in ah, bang hohi sa ka hi hiam cih leh, Kei' maa i ka cimphawng a, kei mah kia ong mu leh, ahai ong sa, nuinui thei ka hih ciang a, bang na gell ka hi hiam cih leh:
'Mun-ngak Tual ngak Zo Vontawi te' lunggulh leh lungtup', cih khat leh
'Mun-dang gamdang a tung Zo Vontawi te' lunggulh' lungtip' ci in ah ka na khen hi.

1. Pasian' min tawh ki pumkhat ni! Itna tawh kalsuan khawm ni! Tukhualna thumanna leh, Thumaanna tawh khut ki len in, Pasian' aading leh I mi I sa te aading in ah, na hoih sem khkawm ni! Ei', Zosuan tate, Zomi te, Christian te, Abraham suan Israel minam thak te hi hangh! Zomite i tuntun na ah Pasian mi - Pasian' tanu Pasian tapa khaici hoih te, Joshua a paina mun khempeuh Phasia in Thupha pia in; Israel mite' gam ahih sak mah bangin, Zomite, ZoSuan tate' i siikna gam leh mun te THUPHA mun te hi ta hen!

Zomite i omna ah, I pu I pa te' tul ngeilo Zongeina te, hoih tak in ah kem siam ni! I Zogam I Zolei puahsiam kepsiam zuunsiam ni! Mi Namdangte' mai ah ki Langh sak ni! Tunnu' Zogam ong galdon zel aw, Tunnu' Zogam ah sull ong hei zel aw.. Zosuan tate'n Tunnu' Zogam pan banzaal ziat suan kei len in, itna tawh hong ngak ung! hong muak ung! hong galdon ung! Nong tunding kal na ngak lah mahmah ung!...(mun-ngak tualngak te' lunggulh)


2. Tunnu Zogam aw, lungzuangin, na lungleng nawn ken, Josep in ah, a sanggam te Judah te, Rebuben te, a muh ciang in, 'I pa Jakob a damlai hiam? acih ah bang in, Mundang gam dang a, a tung, ko Zo vontawi te, No tual(phual)ngak te, giabang ong zuun kiik nu'ng! Giautua nawnlo ding, thuumthuum nawnlo ding, lunglenna khitui te nulnul nawnlo ding, Lungdamna khitui te, Vandaitui bangin ah, hong zu ta ding! Na Vontawi te itna tawh pumkhat suak in, sull hong hei kiik nu'ng...Zogam tunu laambang ong park ung! Park bang hong tawi ung! Ong kisak theih pih ung! Zo vaphual le a lalsa khuaite tawh, na siang vabang hong zuan kiik nung!
...(Tuipigal a om gilkial dangtak a om i Zogam a muh dan ong gen ning)...


Tua a hih leh, ei Zosuan tate...
Martin Luther King in, Noble Peace Prize angah ding ciangin ah, a thugen khat lamdang sa ing!
'Sanggam u le nau te aw, Mite in pilmahmah siam mah mah in ah, vasa te bang in ah, huih te' tung ah (ေလဟုန္ဆီး) [li hong si] leng thei ta lel veh aw,,, siam mahmah, siam mahmah ta - ..
Tulai mi te in, nidang a i kihtak (ပင္လယ္)[pen le] high tide i kihtakpi (ေ၇လိွုင္း) tung ah kahto in tuaksuk in tuihualpi te tawh tonkham thei ta veh aw... Nidang a (ေသလငါး) i kihtak te, tu in nga bang in puansilh in ah, nga te tawh ki lawmta in kikawi in, tui sung ah om thei hialhial ta veh aw...ahih hang, Mihing te, kinai tengtang napin, Sanggam unau khat bang in ah, nungta thei nai kei ve hang aw... a cih tuni in, ei sanggam te in ah, Zosuan tate in ah - mangngilh kei ni ci in ah ong phawk sak nuam ing!

Tua ban ah, i phawk ding ka deih in ah; Ei Zosuan tate in ah tun bang ngaih sun ding? I lam Arab te in ah, (Arabian paunak) Mi a apian uh leh banghiam cih leh: "Mihing khat in ah i pian leh, singkung khat suan ding, tuikhuuk khat to ding, ta khat nei ding"

Tua ahih man in, Tuni in a kong vaikhaak nop in ah: (2011 April, Magazine Zingsol Special Doble issure Lom 13/ hawm 1, Tg. Thang Sian Siing, leh, 2. Tg Thang Sut Mung - Mandalay Unviersity pan[ En un Zomi te aw, Ki pumkhat in ah Makai khat nei ni, ki tel ni] cih na khat hi. En leng in ah, Ganhing te in zongh makai nei, sia nei hi, Mihing gen lo, vasa, ngasa ganhingte en leng, amakaia om na, Leikah maang, Khuai kumpi nu, Zawngmang zawngkuh, ngal khaat, humpi neel kai, Tu in ah, Makai, ganhing te'n in zongh a nei a hi hi.

Tua thammlo in ah, Ni le Kha te'n zongh makai na nei uh hi. Ni i tawn dan tawh kibangh in ah, Ni leh kha te aksi te atawn diamdiam a hi na, nakhempeuh in, tawn dan, tat dan nei ciat a, nakhempeuh in amau tawndan tatdan ciat bek in a om ciangun ah, amau' manphatna te uh, a kilangh thei pana hi hi.

Tua ahih ma in, eite zongh, tuni in ah, Makaisiam dingin ah, a kipan hita ahi. Nungzuih siam ding in zongh tu in ah, a kithawi in, ma a pan khin i hi ta hi. Tua ahih man in - kong gen a tawpna ah: Tuhun a ngaihsutna in ah - na mailam nuntakna magen in, tulaitak na dinmun pen, a beisa a na ngaihsutna ie' gah a hi hi, cih phawk in!

Tu'n ah, khangno te'n, na mailam hi ta hi. Bangci nasep ding! Tualai a i dinmun pen, a beisa a i pu i pa te' sepna te a gah a at ihi hi....'hatsakna in ong zui ding hi ei guai...' Haksatna in gualzawhna ie' matai, kamtai ahi hi, cih phawk siam ni. Gualzawhna in, haksatna ie nung a zui thupiang ong hi ngellngell ding hi.

Tua aih man in, Haksat na i, i lungkiatna guamthuuk sung ah awk cip lo in, tua haksatna te' nungah adeih huai apha te muthei ding hi hang. Pasianin minam khat a, ong piansakna, theisiam, sangsiam ni. I hihna nial hetkei ni. Minambup kikhelna ding in, Milip khat ciat kikhel ding hi hangh. A hoih apha zaw minam isuah zawh nading in, tu a i dinmun pan kalkhat suan to kiik ni. Thugen siam, a sep siam te hi ni! Thu hilh siam thu ngaih siamte hi ni. Makaihsiam nungzui siam te hi ni! Kizopdan a siam kipawldan a siam te hi ni! Ki itdan a siam, pahtawi dan asiam te hi ni! Tuni in, gam leh minam aading in, tellna thak, kitelna thak nei ni, tua telna kitelna thak nei ni. I omna khempeuh ah, tuilu tuitaw, nisuahna nitumna ah a paiding, innum lo lum a zuan ding, innmun logam azuan ding te khempeuh na paipai na uh ah Khasiangtho in ong cing ong kem ta hen la, na om na phual tek vuah, Vantungmi in giahphual ong sa ta hen!

--
Zam Sian Sang Gualnam ripped from -original video-
+60 107 8389 83

Saturday, December 10, 2011

Mi Hampha

Lawm aw
ong ci pong ning, Pu maw Pa maw, Ni maw Pi maw cihding mel thei keng in ...
Amasa in Mi Ham Pha hi lo in, Mi Hampha (grammar) in pai phot zi zen dih ni ey ...

kei' upna;
Mi hampha thu nong gengen uh leh, ka neulai a ka muh dan:
"Mite' gupte, a kigum, anu apa te, makai khat in guptuam khat a neih Mite pen
hampha ka sak mahmah khat hi" tua bel ka naupang ka up ci mai ni...

Mite' hampha mahmah in, Pasian in a zat ziahziah pawlkhat om hi.
Mite' hampha mahmah in, Minam bup in a phattuam pih mi ki om hi.
Mite' hampha mhamah in, Khua sung leh, Behsung a huai zo om hi.
Mite' hampha mahmah in, a Innkuan sung nopci sak mahmah uh hi.
Mite' hampha mahmah in, Kua mah in zatpih kha lo cih zongh om hi.

ngaihsut kop ding:
Pasian' nasem i cih, Biakna sung ah ki pumdiah a, nop a sa ngiat te pen
Vantung hamphatna ngah i cih te hi,
Leitung hamphatna i cih te pen, Vantung ah a ki mu diam?
Leitung hamphatna i cih cih, sum leh nuntakzia deihgawh tam a nei lo te a na hi hi.
Sum in nang ong hampha sak hiam?
Hauhana in nang ong lungkim sak ding hiam?
Eite in midang khat hampha i sak pen, amah leh amah hampha a kisa takpi tam???

ahampha i cih te;
Pawlkhat te in lawm tampi tawh ki thuahna pen etpi in nei a, thupi sak hi.
A hampha taktak ka sak te, mihau, mipil milian thupha ngah te hi..
I ngahzah, neihzah, sepzah, muhzah, duh zah tawh lungkim te hampha sa ing.
Nang leh Kei, Midang tawh a kilem ngiat te thupi sa ing.
Itna tawh a sepna ah, mite a lungkim sak in, amah zongh alungkim mi, hampha ka sak te hi.

thupha hi zaw maw? thalawhsa;
..... Pasian thupha sang te mihampha hi....
..... Pu le pa' khanggui pan Thupha ngah te zongh mihampha te hi....
......Hamphatna pen, tel theih hih lo a, Ngah khong a hi hi...
..... Hamphatna pen, hanciamtheih zongh hi lo zel hi, cih kei' upna hi....


i septheih:
Tua a hih leh, ei hamphatna ding Hamphatna leh Thupha ei bawltheih a hih a,
ei' bawl theih loh a hi phial ta zongh in...Ei teh kisai, zi/pasal/tate/tute/lawmte/midang/minam buip/leitungbup aading in
Hamphatna a semkhia thei, hamphatna a pia thei i hi zaw hi.. cih ong hi hi...

Topa in Nang le kei leh, Hih lai a sim mimal kim -
Mihampha te ong suak sak ciat ta hen!!!
Topa thupha!

ZaSang

--------------------------------------------------------------------------------------------

2011/12/5 Thang Thawn Tuang

Mi Ham Pha Mah Mah Khat

Mi khenkhat a nuntak lai-in theihna leh pilna mite a khansak sangin a sih khitteh a tangthu tung tawnin mite theihna, pilna, hamphatna tampi khangsak theih zawsop hi. Cih nopna ah mi khenkhat a sihzawh nungah et theih, ciin theih dingin a dam lai in amanpha nuntaakna tawh nungta uhhi. Mi hing nuntaakna pen i dam hunsung thuding bek ki ngaihsunlo a, i sihzawh nungah tu le ta te leh ei mahmah Pasian gam i lutna ding dongin tupna a neih Zomite ki hihi. Tua hi a,

1. Mi hingin a piang ciatciat a hih theihna sunsun tawh mite phat tuamna ding, thu theihna ding, pilna ding...cih bangin itna leh deihsakna tawh a tawsawn nuamte, ahilh nuam mite mi hampha mahmah khat ahihi. Theihna neucik hilh nopna lungsim aneih ding mi ahaksa mahmah kawmkal ah...

2. Neih leh lam tawh mite piak nopna, Pasian ading piak nopna, gam leh miman ading piak nopna... cih bang lungsim siang aneihte mi hampha mahmah khat ahihi. Piak nopna, khenkhiat nopna neih ding lungsim pen ahaksa mahmah khat ahih kawmkal ah....

3. Lungsim duai, citak, kuhkal takin a gamtat hoih, maban hoih, na sep hoihneih...cih bang aneih mite mi hampha mahmah khat ahihi. Hih bang ding mi haksa mahmah kawmkal ah...

4. Thusia sung pan thuhoih, lung khiatna sung pan lung hatna, thanemna sungpan tha khauhna...cihbang aneih mite mi hampha mahmah khat ahihi. Thusia sungpan thuhoih geel ding mi haksa mahmah kawmkal ah..

5. Pilna, Laitan sang'pi neihna tungtawn panin khua le tui, minam ading thuhoih geel, a sem khia, phat tuamna a bawl mite mi hampha mahmah khat ahihi. Pilna, Laitan sang'pi neih na pi mite phat tuamna, thu theihna a piakhiat zoding mihing lungsim muhding haksa mahmah kawlkal ah...

6. Pianna tun le zua, laizom, zi le ta itna taktak tawh itna a lakkhiazo mite mi hampha mahmah khat ahihi. Tun le zua, laizom, zi le ta it na pi in, buaitaak loh a nengneng tawh pumbuai in, itna taktak tawh mel theih tanau, innkuan sung a vaihawm mandingmi tam mello tampi khawmkal ah..

Mihingte lungsim ah mi hampha mahmah khat hih ding pen ki ut ciat hi. Ahi zongin tua dinmun tunna ding theih kul hi. Pasian tawh pang khawmlo in mi hampha suahna ding dihmun pen thuhaksa mahmah khat ahihi.

Mi hampha mahmah khat a ut....Zomi

Thawn Tuang

Zomi Angvaan

__._,_.___
Zam Sian Sang Gualnam